روش های تدریس خلاق

◄روش های تدریس خلاق

خلاقیت به معناى خلق و آفرینش اندیشه ها، ایده ها، افکار نو و بدیع، متفاوت نگریستن به امور، عبور از مرز دانسته هاى محدود به حیطه نادانسته هاى نامحدود و کشف و ابداع راه حل هاى جدید براى حل یک مسأله است. خلاقیت، تشخیص و بیان مسأله و ارائه راه حل هاى جدید براى آن است. مهم ترین مسأله بعد از تشخیص خلاقیت در کودکان، حفظ و چگونگى پرورش آن است. باید انگیزه ذاتى خلاقیت، پرورش پیدا کند. بهترین روش براى حفظ خلاقیت در کودکان این است که به آنها کمک کنیم تا استعدادها و مهارت ها و علایق شان به یکدیگر مرتبط شود. درک و شناخت انگیزه درونى مرحله بسیار مهمى براى تشویق خلاقیت در کودکان است. باید زمینه ایجاد خلاقیت یعنى لذت و رضایت خاطر را در کودکان فراهم کنیم. یادآورى شایستگى ها و ایجاد استقلال براى تصمیم گیرى در کودکان، موجب بروز خلاقیت در آنان مى شود. کودکان از فعالیت هایى که احساس مسلط بودن به آن دارند، بیشتر لذت مى برند و اگر احساس کنند که کار متعلق به آنهاست، بیشتر روى آن وقت مى گذارند

◄تأثیر ارزشیابى توصیفى در بروز رشد و خلاقیت دانش آموزان

یکى از اهداف اساسى آموزش و پرورش شکوفایى خلاقیت دانش آموزان است. اما با وجود اهمیت این موضوع، به علت هاى مختلف تاکنون کمتر به پژوهش و مطالعه بنیادى و برنامه ریزى در زمینه پرورش خلاقیت دانش آموزان، پرداخته شده است و این درحالى است که به شدت به نسلى خلاق و نوآور نیازمندیم. براى ایجاد خلاقیت، هوش، استعداد، مهارت و تلاش لازم است، اما کافى نیست. انگیزه درونى نیز باید به آنها اضافه شود تا خلاقیت شکل گیرد. ما باید براى کودکانمان فرصت هایى را به وجود بیاوریم و مهارت هایى را به آنها آموزش دهیم تا استعدادهایشان را گسترش دهند و این محقق نخواهد شد مگر این که بین مهارت ها و علایق آنها وجه مشترکى بیابیم و آنها را رشد دهیم ارزشیابى توصیفى سعى کرده با تغییر در ساختار نظام ارزشیابى آن را به قدرى انعطاف پذیر کند تا با شیوه ها و علایق یادگیرى متفاوت، انطباق پیدا کند. در کلاس ارزشیابى توصیفى، کودکان در یادگیرى فعال هستند و احساس غرور و مالکیت نسبت به کلاس درس خود دارند. آنها در این کلاس آزادند تا انتخاب کنند. راهنمایى مى شوند و اختیار دارند تا در محیط کلاس، آن گونه که دوست دارند، یاد بگیرند. معلمین در طرح ارزشیابى توصیفى، با ایجاد جوى صمیمى و مطمئن در کلاس درس فضایى مساعد را براى رشد خلاقیت دانش آموزان فراهم کرده اند تا آنها بتوانند با آسودگى در کلاس به اظهارنظر بپردازند و بدون نگرانى هر سؤالى را که در ذهن دارند، مطرح کنند. آنها یاد گرفته اند که چگونه مهارت هاى یادگیرى را در قلمرو خاص به کودکان بیاموزند. آنها روش تفکر درباره مسائل و قوانین علمى را به دانش آموزان آموزش مى دهند. تحقیقات نشان داده است روابط صمیمانه و توأم با علاقه و احترام، نقش مؤثرى در خلاقیت دانش آموز دارد. در ارزشیابى توصیفى، یادگیرى تفریحى مهم است. کودکان در کلاس تشویق مى شوند که علایق، تجارب و ایده هاى خود را به کلاس درس بیاورند و اجازه دارند درباره هدف هاى کار روزانه خود با معلمان بحث کنند. به آنها استقلال کارى داده مى شود تا تصمیم بگیرند. احساس آرامش مى کنند و تنش ها و فشارهاى کسب نمره را ندارند. آنها نه تنها از ایجاد هرگونه زمینه رقابت در کلاس درس، خوددارى مى کنند بلکه جوى را در کلاس ایجاد مى کنند که دانش آموزان در انجام وظایف به همدیگر کمک کنند، در ایده ها با هم سهیم شوند و به نتیجه نهایى کارافتخار کنند و این یعنى خلاقیت.

◄روش هاى عملى پرورش خلاقیت

هر یک از این روش ها مى تواند خلاقیت دانش آموزان را پرورش دهد. در بهره گیرى از این روش ها باید به ویژگى هاى روش خلاق توجه کرد. ۱- داستانگویى و قصه نویسى ۲- شرح حال نویسى و انشا نویسى ۳- امور هنرى از قبیل نقاشى ۴- بیان شرح حال و زندگى بزرگان ۵- استفاده از روش هاى تدریس متنوع در تدریس موارد مختلف، هیچ گاه نباید از روش و الگوى واحدى استفاده کرد. افکار قالبى را در کودکان ایجاد نکنید و پرسش و پاسخ ها باید در کلاس درس، آزاد باشد، نه قالبى و محدود. ۶- ایجاد فرصت براى یادگیرى اکتشافى ۷- تشویق دستاوردهاى خلاق کودکان

◄روش هاى پرورش خلاقیت

روش هاى پرورش خلاقیت، روش «بارش مغزى» و روش «بدیعه پردازى» است. با توجه به محدودیت زمانى در آموزش و پرورش ایران، مسأله مهم این است که معلم باید چه زمینه هایى را به منظور پرورش خلاقیت کودک فراهم کند با توجه به این امر، به نظر مى رسد در سیستم آموزشى، باید دست معلم به اندازه کافى باز گذاشته شود. ساختار نظام آموزشى نباید معلم را محدود به ارائه درس کند، بلکه باید امکانات مناسبى به منظور پرورش خلاقیت هاى کودکان ارائه شود و معلم اجازه مانور داشته باشد تا به منظور پرورش خلاقیت، از حداقل زمان، حداکثر استفاده را ببرد. در این زمینه، فعالیت هاى فوق برنامه از اهمیت بسزایى برخوردار است. معلم، دانش آموز و برنامه درسى عواملى هستند که باید با یکدیگر ارتباط داشته باشند؛ چون تعامل بین آنها موجب رشد خلاقیت کودکان مى شود. روش «بارش مغزى»، یعنى این که معلم سؤالى را مطرح مى کند و به دانش آموزان اجازه مى دهد تا همه نظرهایى را که به ذهنشان مى آید، بیان کنند (خوب یا بد). نظرهاى آنها به هیچ وجه مورد ارزیابى قرار نمى گیرد. در نهایت، پاسخ هاى آنها که روى برگه نوشته شده، جمع آورى مى شود. معلم با مقایسه تمام راه حل ها، بهترین پاسخ را برمى گزیند و از این طریق، ذهن به سمت سیال شدن سوق داده مى شود. روش «بدیعه پردازى»، بیشتر در دوره ابتدایى به کار مى رود و منظور از آن، برقرارى ارتباط و پیوند بین امور به ظاهر نامربوط است.

(نقل از سایت اطلاع رسانی شمیم)